Mannelijke onvruchtbaarheid, ook wel steriliteit genoemd, verwijst naar het onvermogen van een man om een vruchtbare vrouw zwanger te maken. Bij stellen is dit in 40-50% van de gevallen de oorzaak van onvruchtbaarheid. Onvruchtbaarheid bij de man wordt vaak veroorzaakt door een kwalitatieve of kwantitatieve afwijking van het sperma. Volgens de Ayurveda is de ‘Shukra’ Dhatu verantwoordelijk voor de ontwikkeling, voeding en het goed functioneren van het voortplantingssysteem, zaad en sperma. Mannelijke onvruchtbaarheid, ook wel steriliteit genoemd, valt onder de aandoeningen van de Shukra. Impotentie en mannelijke onvruchtbaarheid (steriliteit) zijn echter twee verschillende dingen en dienen niet met elkaar te worden verward. Impotentie is het onvermogen om een erectie te krijgen en te behouden, waardoor geslachtsgemeenschap onmogelijk wordt. Een onvruchtbare man hoeft daarentegen geen problemen te hebben met seks, maar kan met zijn sperma allen geen eicel bevruchten bij een vruchtbare vrouw.

Oorzaken van mannelijke onvruchtbaarheid

De oorzaken van mannelijke onvruchtbaarheid verdeelt men over het algemeen in drie categorieën. Als eerste onderscheidt men de pre-testiculaire factoren, daarna de testiculaire factoren en ten slotte de post-testiculaire factoren.

A. Pre-testiculaire factoren

Volgens de Ayurvedische beschrijving van onze fysiologie, is de Shukra (het voortplantingssyteem) het zevende weefsel van ons lichaam en ontvangt het voedingsstoffen van de metabolische extracten van de andere zes weefsels. Verstoringen, afwijkingen of obstructies van de biokanalen in deze systemen, blokkeren de toevoer van voedingsstoffen naar het reproductiesysteem. Hieronder volgen een aantal oorzaken die het voortplantingssyteem negatief beïnvloeden.

1. Ondervoeding

Een onvoldoende adequaat dieet, slechte opname en assimilatie van voedingsstoffen, slechte omzetting van voedingsstoffen naar de juiste component, kunnen leiden tot ondervoeding van het hele lichaam of specifiek lichaamsweefsel, zoals de Shukra. Simpelweg meer eten is helaas niet de manier om ondervoeding te behandelen. Beter is het om de oorzaak van de ondervoeding te laten diagnosticeren om zo vast te kunnen stellen aan welke stof het lichaam een gebrek heeft. Daarnaast is het eveneens van belang om te bepalen of er problemen zijn met de opname, assimilatie en omzetting van stoffen.

Zoete, olieachtige en calorie- en proteïnerijke diëten, diëten van koude potentie zijn goed tegen ondervoeding. Voorbeelden van zulke diëten zijn melk, melkproducten, vlees, tarwe, rijpe mango, gedroogd fruit, chocolade, etc. Er zijn echter een aantal componenten die een tegengestelde invloed hebben op de eigenschappen van de Shukra. Deze dienen daarom te worden vermeden in uw dieet. Onder andere scherp, gekruid, alkalisch, overmatig zuur, heet en gegist voedsel dient u over het algemeen te vermijden. Overmatige consumering van munt, watermeloen, Haritaki (Terminalia chebula) kunt u ook beter vermijden.

Ga op bezoek bij uw Ayurveda-arts voor meer informatie over diëten die goed en minder goed geschikt zijn voor uw gestel. Een volledig onderzoek is essentieel voor de diagnose van andere problemen die gerelateerd zijn aan afwijkingen in de opname, assimilatie van voedingsstoffen, etc. U wordt aangeraden om een volledige behandeling van al uw onderliggende problemen te volgen.

2. Stofwisselingsaandoeningen

Sommige metabole ziekten verstoren de normale werking van de Shukra. Volgens de Ayurveda wordt een verhoogd risico op onvruchtbaarheid en impotentie bij mannen veroorzaakt door diabetes en obesitas.

3. Verslavingen

Overmatig alcoholgebruik, tabak, roken en drugsmisbruik hebben een negatief effect op de vruchtbaarheid van mannen. Veel stoffen die verslaving veroorzaken, hebben eigenschappen die volgens de Ayurveda tegenovergesteld zijn aan de Shukra. Daarom dient u elke vorm van verslaving te vermijden. Het overmatig drinken van koffie, thee en caffeïne dient u te vermijden.

4. Levensstijl en activiteiten

Inspannende fietstochten of paadrijden, strakke kleding, een gebrek aan beweging, een sedentaire (zittende) levensstijl, langdurige blootstelling aan hitte, giftige dampen, vervuiling, veel fysieke of mentale stress, angst, woede, enzovoorts, zijn de risicofactoren die leiden tot problemen met de vruchtbaarheid en dienen derhalve te worden vermeden.

5. Medicijnen

Medicatie zoals chemotherapie, anabole steroïden, cimetidine, spironolacton, fenytoïne, sulfasalazine, nitrofurantoïne, etc. veroorzaken op verschillende manieren onvruchtbaarheid onder mannen. Daarom dient u alle vormen van zelfmedicatie te vermijden, en uzelf goed voor te laten lichten over de negatieve effecten van de medicatie die u gebruikt.

6. Genetische afwijkingen

Sommige genetische en congenitale afwijkingen kunnen ook verantwoordelijk zijn voor onvruchtbaarheid bij mannen. Over het algemeen bestaat er geen behandeling voor genetische aandoeningen. Toch kan men overwegen om een bezoek te brengen aan uw arts om te kijken of de kwaliteit van leven kan worden verbeterd.

7. Ouderdomssteriliteit

Met het ouder worden, doorloopt het lichaam een aantal natuurlijke, degeneratieve stadia. Na verloop van tijd zorgt de degeneratie van de Shukra ervoor dat het sperma geen eicellen meer kan bevruchten. Rasayanatherapie is een bekende verjongingstherapie van de Ayurveda die het natuurlijke degeneratieproces afremt en de vitaliteit van de lichaamsstoffen hernieuwt. Rasayanatherapie is erg effectief in het tegengaan van het natuurlijke ouderdomsproces en in het voorkomen van steriliteit die veroorzaakt wordt door degeneratieve aandoeningen. Voor de geneeskrachtig Rasayanakruiden en -kuren die voor u geschikt zijn, kunt u contact opnemen met uw Ayurveda-arts.

B. Testiculaire factoren

Als de teelballen ondanks voldoende toevoer van hormonen en de juiste voedingsstoffen kwalitatief slecht of kwantitatief weinig sperma produceren, is er sprake van testiculaire factoren. De volgende testiculaire factoren leiden tot mannelijke onvruchtbaarheid.

1. Ouderdom, degeneration van de Dhatu en Shukra
2. Slechte of verminderde aanmaak van sperma, zoals azoöspermie, teratospermie, oligospermie, aspermie, etc.
3. Een dysfunctie van de teelballen door neoplasma, trauma, hydrocele, cryptorchidisme.
4. Dysfunctie vanwege plaatselijke verzwakking van de Dosha (drie biohumoren)
5. Malaria, de bof, orchitis, zaadbalkanker, bestralingstherapie, blootstelling aan warmte
6. Genetische defecten zoals het Klinefelter Syndroom, etc.
C. Post-testiculaire oorzaken

Post-testiculaire factoren verminderen de vruchtbaarheid van de man doordat de Shukra na het productieproces van sperma in de teelballen negatief wordt beïnvloedt. Onder deze factoren vallen onder andere defecten aan het voortplantingssysteem en problemen bij de ejaculatie. Specifiek vallen hieronder:

1. Aangeboren defecten of een blokkade van de zaadleiders (vas deferens / ductus deferens), die het sperma aanvoeren.
2. Prostatitis, infecties van het of genito-urinaire systeem.
3. Obstructie van de ejaculatieleider
4. Hypospadie
5. Impotentie, erectiele dysfunctie, retrograde ejaculatie
6. Verzwakking van de Shukra door een verzwakte Dosha, waardoor er defecten ontstaan aan het sperma, zoals hypspermie, aspermie, asthenozoöspermie.

Diagnose en behandeling

De eerste belangrijke stappen voor een diagnosestelling, bestaan uit het raadplegen van een specialist, het laten doen van een volledig lichamelijke en systemisch onderzoek en de afname van een grondige anamnese van de symptomen. Van veel condities kan op klinische basis een diagnose vastgesteld worden. Semenanalyse, meting hoeveelheid spermacellen, ulttrasonografie, MRI, röntgenonderzoek met radio-opake contrastvloeistof, bloedtest voor hormonale en genetische afwijkingen zijn allemaal technieken die gebruikt om de diagnose te bevestigen.

De behandeling verschilt afhankelijk van hoe de aandoening zich manifesteert. Vaak is er een andere ziekte die de onvruchtbaarheid veroorzaakt, zoals een systemische ziekte, metaboolaandoening of ondervoeding. Een diagnosestelling en behandeling van de onderliggende etiologie zijn effectief in zulke gevallen. Voor leeftijdsgerelateerde steriliteit is Rasayanatherapie echter de beste oplossing. In sommige gecompliceerde gevallen, wordt in vitro fertilisatie toegepast. Bio-purificatie van het lichaam met Panchakarma wordt aangeraden voorafgaand aan elke behandeling.

Vajikarana is de tak van de Ayurveda die zich bezighoudt met de reproductieve gezondheid van de man. Vajikaranatherapie is verder onderverdeeld in vier verschillende types op basis van het doel van de therapie. Shukrajanana is een therapie die baat heeft bij onvruchtbaarheid die ontstaan is door problemen met de testes. De therapie is ook heilzaam bij azoöspermie en oligospermie. Shukravirechana is daarnaast een therapie die effect heeft bij post-testiculaire problemen. Deze therapie is ook bruikbaar bij aspermie en hypospermie. Shukraprasadanatherapie helpt bij het behandelen van een verzwakte Dosha en normaliseert het sperma en de kwaliteit ervan. Deze therapie is erg bruikbaar bij aandoeningen zoals teratospermie, asthenozoöspermie, problemen met het sperma, waaronder pH, fructosegehalte, klontering en vloeibaarheidstijd, etc. Shukrastambhaka is de therapie die post-testiculaire problemen, zoals erectiele dysfunctie en premature ejaculatie behandelt. Verschillende kruidencombinaties en andere heilzame kruiden (met één kruid) worden gebruikt bij Vajikaranatherapie. Omdat deze behandeling veel expertise en kennis van de Ayurveda vereist, dient u zelfbehandeling en medicatie van niet-gekwalificeerde beoefenaars te vermijden. Consulteer altijd een gecertificeerd Ayurveda-arts voor uw behandelingsmogelijkheden.

Naast de behandeling, vormt preventie een belangrijk aspect van de behandeling van mannelijke onvruchtbaarheid. De algemene richtlijnen om het risico op onvruchtbaarheid te verkleinen, bestaan uit het vermijden van de volgende zaken: roken, tabakgebruik, drankmisbruik, drugsmisbruik, het vermijden van marijuana, het dragen van strakke broeken, overmatige blootstelling van de testes aan hitte en straling en letsel tijdens het sporten of op het werk. Verder is het van belang om zwaarlijvigheid, suikerziekte en andere systemische aandoeningen het hoofd te bieden. Voorkom bovendien onbeschermde seks en overmatige seksdrang om infecties en psychologische verstoringen te voorkomen. De Ayurveda adviseert onthouding of gematigd geslachtsverkeer om de reproductieve gezondheid van de man te behouden. De Ayurveda stelt dat het vermogen om ons voort te planten, een geschenk van God is, en dat men dit niet dient te misbruiken voor sensueel genot. Men dient dit gift weloverwogen en verstandig te gebruiken voor het voortbrengen van een nieuwe generatie nageslacht voor de voortzetting van de mensheid.