Seks vormt een belangrijk aspect van het menszijn. Een goede gezondheid is incompleet zonder een gezond seksleven. Erectieproblemen en vroegtijdige ejaculatie gooien vaak roet in het eten en zijn de meest voorkomende seksuele stoornissen onder mannen. Zo bemoeilijkt een erectiestoornis de penetratie, terwijl een voortijdige ejaculatie de daad beëindigt voor het plaatsvinden van een bevredigende climax. Erectieproblemen kunnen bovendien leiden tot onvruchtbaarheid bij een koppel. Een vroegtijdige zaadlozing en problemen met de erectie zorgen bij de man voor een gevoel van schaamte en depressie. Bij zowel de man als de vrouw veroorzaken de problemen ook gevoelens van onbevrediging, conflict en psychologische stoornissen. Ayurveda beschouwt een gezond seksleven als één van de drie steunpilaren van een goede gezondheid.

Erectiestoornis

De erectiestoornis is een seksuele stoornis die gekenmerkt wordt door het onvermogen om tijdens de geslachtsdaad de penis in een erecte toestand te houden. In de eeuwenoude Ayurvedische teksten over geneeskracht, de ‘Charaka Samhita’ (1000 v. Chr.) werden erectieproblemen al tot in detail beschreven onder de naam ‘Klaibya’. Men beschreef onder andere de verschillende typen, de pathofysiologie en de behandeling van de stoornis. Het woord impotentie verwijst hierbij in het algemeen alleen naar de erectiestoornis. De erectie van de penis ontstaat dankzij een ‘hydraulisch’ effect waarbij bloed het geslachtsorgaan binnenstroomt en daar wordt vastgehouden door sponsachtige zwellichamen. Een erectie wordt door twee mechanismen in gang gezet: de reflex-erectie, welke ontstaat doordat de schacht van de penis direct wordt aangeraakt; en de psychogene erectie, welke ontstaat door erotisch of emotionele stimuli. Dit laatste mechanisme maakt gebruik van de perifere zenuwen en de lagere delen van het ruggenmerg, terwijl de reflex-erectie gebruikmaakt van het limbische systeem van de hersenen. In beide gevallen is er een intact zenuwsysteem nodig voor een succesvolle en volledige erectie. Daarnaast zijn ook een voldoende testosteronniveau en een intacte hypofyse (ook wel: hersenaanhangels of glandula pituitaria) nodig voor een goed functionerende erectie. Alle drie de biohumoren, Vata, Pitta en Kapha, spelen een rol in het normaal functioneren van de erectie. Verder is tevens een goede gesteldheid van de geest een onontbeerlijk.

Oorzaken

Op basis van wat we weten over de werking van een normale erectie, kan impotentie ontstaan door een imbalans in de drie biohumoren, hormonale afwijkingen, een stoornis van het zenuwstelsel, onvoldoende bloedtoevoer naar de penis en psychische klachten. Hieronder volgende de hoofdoorzaken die erectieproblemen veroorzaken.
• Algemene zwakte, ondervoeding, overmatige seksuele activiteit en inspanning, zwakheid als gevolg van ziektes, stofwisselingsziektes zoals obesitas (overgewicht), diabetes (suikerziekte) en hormonale verstoringen, enz.
• Verzwakking van de Vata en Kapha (biohumoren), wat leidt tot neurologische stoornissen. Een verminderde werking van de Vata en obstructieve pathologie vanwege de Kapha komen zeer frequent voor.
• Psychologische oorzaken: faalangst, angst, stress, mentale problemen, psychologische problematiek, negatieve gevoelens, depressie, preoccupatie van de geest met iets anders, een onwetende of onbereidwillige bedpartner, etc.
• Drugs (antidepressiva en nicotine zijn een veelvoorkomende oorzaak), het overmatig nuttigen van alcohol, roken en het gebruik van tabak, verdovende middelen, marihuana, enz.
• Chirurgisch of onvoorziene trauma/letsel aan belangrijke anatomische onderdelen van het voortplantingssysteem.
• Ouderdom: met het toenemen van de leeftijd, de achteruitgang van het lichaam en de verzwakking van de Dhatu, nemen erectieproblemen toe.
• Levensstijl: langdurige blootstelling aan hitte, veel zittend werken, gebrek aan beweging, onregelmatig eet- en slaappatroon, junkfood, inspannend rijden op de fiets of oncomfortabel autorijden, strakke kleding en het onderdrukken van natuurlijke drangen kunnen erectiestoornissen veroorzaken.

Diagnose

Voor een erectiestoornis bestaan geen specifieke testen voor diagnosestelling. Wel kan men een lichamelijk onderzoek en andere ziekteonderzoeken laten doen om andere onderliggende ziektes uit te sluiten. Een simpele manier om vast te stellen of de impotentie lichamelijk of psychologisch van aard is, is door de patiënt te vragen of hij ooit erecties heeft. Indien ‘nooit’, dan is de kans groot dat de problemen van fysiek van aard zijn. Als de patiënt ‘soms’ antwoordt, ook al is dit zelden, kunnen de problemen ofwel van lichamelijke dan wel psychologische aard zijn.

Er kunnen verschillende technieken gebruikt worden om beschadigingen (laesies) te onderzoeken, waaronder duplex ultrasonografie, een zenuwfunctietest van de penis, onderzoek naar ochtenderecties, biothesiometrie van de penis, dynamische infusie cavernosometrie (DICC), corpus cavernosometrie en magnetische resonantie angiografie (MRA).

Vroegtijdige ejaculatie

Er is sprake van een vroegtijdige ejaculatie als een man een orgasme en zaadlozing heeft kort na of in sommige gevallen zelfs vóór de seksuele penetratie waarbij er sprake is van minimale stimulatie van de penis. De Ayurveda beschrijft het vroegtijdige zaadlozing met de naam ‘Shighra Patana’. Er bestaat geen vaste definitie van ‘vroegtijdig’, maar over het algemeen wordt een zaadlozing binnen één minuut na de penetratie beschouwd als prematuur of voortijdig. Het is opvallend dat veel mannen met een gemiddelde ejaculatietijd het heel graag langer zouden willen kunnen uithouden, terwijl is gebleken dat veel mannen die strikt genomen een vroegtijdige ejaculatie hebben, tevreden zijn met hun prestaties. Vaak zijn deze mannen tevreden met de bevrediging van hun eigen seksuele behoeften, maar zijn ze niet in staat om hun vriendin, partner of vrouw een hoogtepunt te bezorgen. De definitie van tijd is bij een vroegtijdige zaadlozing kortom niet zo scherp afgebakend. In theorie varieert de normale ejaculatieperiode zelfs tussen de twee tot acht minuten. Klinisch gezien is er daarom echter alleen sprake van erectiele dysfunctie bij mannen bij wie de geslachtsdaad zo kortstondig is voor zowel zijzelf als voor hun partner dat beiden geen bevredigende climax weten te bereiken.

Oorzaken van voortijdige ejaculatie

Volgens de Ayurveda is een vroegtijdige ejaculatie te wijten aan te weinig psychologische vastberadenheid en een zwakke of ondervoede Shukra. Onder Shukra vallen het zaadlvloeistof, het sperma en de voortplantingshormonen. De volgende oorzaken zijn verantwoordelijk voor een vroegtijdige zaadlozing.

• Snel masturberen tijdens de puberteit, overmatig misbruik van organen en trauma
• Faalangst, gebrek aan controle over de eigen seksuele drang.
• Passieve agressiviteit, onbewuste seksuele agressiviteit.
• Verzwakte Vata: leidt tot verhoogde gevoeligheid van de penis en afwijkingen in zenuwcommunicatie.
• Algemene zwakte of verzwakking van de voortplantingsorganen.
• Verzwakte Kapha, Pitta of een aandoening die leidt tot plaatselijke irritatie van de penis of het genito-urinaire kanaal.

Behandeling

De Vajikarana maakt onderdeel uit van de Ayurveda en is gewijd aan de gezondheid van het mannelijke voortplantingssyteem. Een aantal uitgangspunten voor de behandeling van zowel de bovengenoemde erectiele dysnfunctie en vroegtijdige ejaculatie zijn als volgt:

Voeding

Het verbeteren van de voeding en het wegnemen van de zwakte in het reproductieve systeem (Shukra-Vaha) is heilzaam bij premature ejaculatie en erectiele dysfunctie. Zoete, vette, eiwitrijke en calorierijke voeding wordt aanbevolen. Daarentegen kunt u scherpe, gekruide, zure, droge, gegiste (gefermenteerd), alkalische, muntachtige voeding beter vermijden. Verslavingen, overmatige alcoholgebruik, tabak, marihuana en roken werken zeer averechts.

Lichamelijk beweging

Bewegen is erg effectief tegen vroegtijdige ejaculatie en erectieproblemen. Cardiofitness verbetert niet alleen de bloedcirculatie in de genitaliën, maar vermindert ook obesitas, maakt lichaamskanalen schoon, vermindert de druk op de kanalen, versterkt de bodembekkenspieren (wat seks vergemakkelijkt), wakkert de verbranding aan en verbetert de opname van voedingsstoffen en het metabolisme. Yoga is ook erg effectief, aangezien het samen met fysieke kracht en flexibiliteit, de concentratie en vastberadenheid van de geest verhoogt, en mentale stress verlicht.

Behandeling van onderliggende ziekten

Vaak ligt er een andere aandoening ten grondslag aan erectiestoornissen en premature ejaculatie. Het vinden van het verband tussen de twee en het behandelen van de onderliggende ziekte, is noodzakelijk om erectiele dysfunctie en vroegtijdige zaadlozingen te kunnen behandelen. Metabolisch aandoeningen, zoals obesitas en diabetes kunt u niet negeren en moeten het hoofd worden geboden. Ondanks dat men voldoende voedzame stoffen tot zich neemt, is het regelmatig zo dat problemen met het verbrandingsproces ervoor zorgen dat onze voeding niet omgezet wordt in de juiste voedingsstoffen.

Psychotherapie

Psychologische aandoeningen, stress, angst, strijd in het onderbewuste, psychische angst, conflict met de partner en depressie zijn verantwoordelijk voor erectiele dysfunctie en voortijdige ejaculatie. Een uitgebreide behandelingssessie met een psychotherapeut, het resolveren van psychologische verstoringen, medicatie om de aandoening te behandelen, aan Yoga doen en mediteren om de geest te versterken, kunnen in de meeste gevallen voor verbetering zorgen.